Mario Puzo

Nofelydd a sgriptiwr o'r Unol Daleithiau oedd Mario Puzo (15 Hydref 1920 – 2 Gorffennaf 1999) sydd yn nodedig am ei nofel ''The Godfather'' (1969), am gyd-ysgrifennu'r sgriptiau i'r addasiadau ffilm ''The Godfather'' (1972) a ''The Godfather Part II'' (1974), ac am sgriptio'r ffilmiau ''Superman'' (1978) a ''Superman II'' (1980).

Ganed yn Efrog Newydd i fewnfudwyr Eidalaidd o Napoli, a roedd ganddo 11 o frodyr a chwiorydd. Gweithiodd ei dad yn gosod cledrau i Reilffordd Ganolog Efrog Newydd. Cafodd Mario ei fagu yn ardal Hell's Kitchen, Manhattan, ac wedi i'w dad adael y teulu pan oedd yn 12 oed bu'n rhaid i'w fam slafio i amddiffyn y plant rhag cyni'r slymiau. Gwasanaethodd Mario ym Myddin yr Unol Daleithiau yn yr Ail Ryfel Byd. Priododd Mario Puzo ag Almaenes o'r enw Erika Broske ym 1946, a chawsant dri mab a dwy ferch.

Gweithiodd Puzo fel clerc mewn swyddfa lywodraethol, ac ysgrifennai erthyglau a straeon byrion ar ei liwt ei hun. Derbyniodd rywfaint o glod am ei ddwy nofel gyntaf, ''The Dark Arena'' (1955) a ''The Fortunate Pilgrim'' (1965), ond nid fawr o lwyddiant. Pan oedd Puzo oddeutu 45 oed, roedd yn benderfynol o ysgrifennu llyfr a digon o fynd arno i ad-dalu ei ddyledion, a oedd wedi cyrraedd $20,000. Gydag ychydig o wybodaeth am dor-cyfraith cyfundrefnol o ganlyniad i'w flynyddoedd yn gamblo, ysgrifennodd nofel am y Maffia, yn canolbwyntio ar y teulu Corleone. Derbyniodd flaenswm o $5000 am ''The Godfather'', a gyhoeddwyd ym 1969. Yn sgil llwyddiant ysgubol y llyfr, enillodd Puzo un miliwn o ddoleri a mwy o werthiannau yn ogystal â gwerthu'r hawliau i gyhoeddi'r llyfr yn rhyngwladol, i argraffu'r clawr papur, ac i addasu'r stori yn ffilm. Cydweithiodd Puzo â Francis Ford Coppola i addasu ei stori ar gyfer y sgrin fawr. Enillodd Puzo a Coppola Wobr yr Academi am y Sgript Addasedig Orau ddwywaith, am ''The Godfather'' a ''The Godfather Part II''.

Cafodd Puzo ei swyno gan gyffro a chyfaredd Hollywood, heb sôn am fyd y gamblo, ac ysgrifennodd ragor o sgriptiau, gan gynnwys y ddwy ffilm gyntaf yng nghyfres Superman, a ''The Cotton Club'' (1984). Bu farw ei wraig Erika ym 1978, a Carol Gino oedd ei gariad am ugain mlynedd olaf ei oes. Ymhelaethodd Puzo ar stori epig y teulu Corleone yn ''The Sicilian'' (1984), dilyniant i ''The Godfather'', sydd yn ymwneud â'r bandit go iawn Salvatore Giuliano. Traethir hanes teulu Maffia arall yn ''The Last Don'' (1996), ei nofel olaf a gyhoeddwyd yn ystod ei oes.

Bu farw Mario Puzo yn ei gartref yn Bay Shore, Long Island, yn nhalaith Efrog Newydd, yn 78 oed, o fethiant y galon. Wedi ei farwolaeth, cyhoeddwyd ''Omertà'' (2000), stori arall am y Maffia, a ''The Family'' (2001), nofel hanesyddol am y Pab Alecsander VI a'r teulu Borgia. Darparwyd gan Wikipedia