Friedrich Nietzsche

Friedrich Wilhelm Nietzsche (Röcken, Prusia, 1844ko urriaren 15a - Weimar, Alemaniar Inperioa, 1900eko abuztuaren 25a) filosofoa eta filologoa izan zen, eta XIX. mendeko pentsalari modernoetako bat. Haren filosofiak eragin handia izan zuen XX. mendeko hainbat ideologiatan. Oso filosofo aztertua eta eztabaidatua izan da, eta haren pentsamenduari askotariko interpretazioak egin zaizkio. Nietzscheren lanik nabarmenenak ''Honela mintzatu zen Zaratustra'' eta ''Moralaren genealogia'' dira.

Nietzschek artea, filologia, musika, historia, erlijioa, zientzia eta tragedia gisako gai askori buruz idatzi zuen. Mendebaldeko kulturaren, erlijioaren eta filosofiaren kritika egin zuen haiek osatzen dituzten kontzeptuen genealogiaren bidez, bizitzarekiko jarrera moralen (positibo eta negatiboen) azterketan oinarrituta.

Oso nabarmena da Arthur Schopenhauer filosofo alemaniarrak Nietzscherengan izan zuen eragina. Bere irakasletzat hartu zuen, nahiz eta egia den ez zituela dogmatikoki haren ideiak jarraitu, eta, hainbat alderditan, bere pentsamendutik urrundu zen, izan ere, bere ideia filosofikoei buruz kritika erradikala egiteraino.

Ilustrazioaren sekularismoaren garaipenaren ondorioei buruz hausnartu zuen, Nietzschek adierazitako «Jainkoa hil da» oharrean adierazia, eta, hala, hil ondoren, intelektual ospetsuenetako askoren agenda baldintzatu zuen.

Nahiz eta batzuek dioten Nietzscheren ezaugarri bereizgarria ez dela lantzen zuen gaia, baizik eta estiloa eta sotiltasuna, XX. mendeko pentsamendua berrantolatu duen mundu-ikuskera bat sartu zuen, beste inork ez bezala, zenbait autoreengan, hala nola Martin Heidegger, Michel Foucault, Jacques Derrida, Gilles Deleuze, Georges Bataille, Gianni Vattimo edo Michel Onfray.

Nietzschek aitorpen zabala jaso zuen XX. mendearen bigarren erdian filosofia garaikideko figura esanguratsu gisa. Bere eragina bereziki nabarmena izan zen filosofo existentzialista, teoriko kritiko, fenomenologiko, postestrukturalista eta postmodernoengan, baita Max Weber-en soziologian ere. Hiru «susmoaren maisuetako» bat da (Paul Ricoeur-en esamolde ezagunaren arabera), Karl Marx eta Sigmund Freudekin batera. Wikipediatik informazioa lortu