Gwynedd
}} bawd|160px|Tarian yr hen sir, 1974–1996
:''Mae'r erthygl yma am sir Gwynedd. Am y deyrnas ganoloesol gweler Teyrnas Gwynedd. Gweler hefyd Gwynedd (gwahaniaethu).''
Un o'r 22 prif ardal Cymru yw Gwynedd, sy'n sir yng ngogledd-orllewin Cymru. Mae'n ffinio â Bwrdeistref Sirol Conwy i'r dwyrain a gogledd, a Phowys a Cheredigion i'r de.
Gwynedd yw'r sir sydd â'r gyfartaledd uchaf o'i phoblogaeth yn siarad Cymraeg. Mae'r prif drefi yn cynnwys dinas Bangor, Caernarfon, Dolgellau, Harlech, Blaenau Ffestiniog, Y Bala, Porthmadog, Pwllheli, Bethesda a Llanberis. Lleolir Prifysgol Bangor yn y sir. Plaid Cymru sydd wedi rheoli'r cyngor ers ei sefydlu yn 1995.
-
1