Bertrand Russell

Bertrand Arthur William Russell, 3. hrabia Russell (ur. 18 maja 1872 w Ravenscroft, Walia, zm. 2 lutego 1970 w Penrhyndeudraeth, Walia) – brytyjski filozof, logik, matematyk, działacz społeczny i eseista. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1950. Zainicjował w 1954 roku kampanię pokojową Pugwash. Politycznie wspierał socjalizm wolnościowy i anarchizm.

Jest uważany za twórcę filozofii analitycznej razem ze swoim poprzednikiem Gottlobem Frege, współpracownikiem G.E. Moore’em oraz uczniem Ludwigiem Wittgensteinem. Uznaje się go za jednego z najlepszych logików XX wieku. Jego prace miały znaczący wpływ w matematyce, logice, teorii mnogości, lingwistyce, sztucznej inteligencji, kognitywistyce, informatyce oraz filozofii, w szczególności filozofii języka, epistemologii oraz metafizyce.

W 1950 r. otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie literatury „w uznaniu jego różnorakich i znaczących pism, w których bronił ideałów humanitarnych i wolności myśli”, chociaż sam utrzymywał, że nagrodę otrzymał za książkę ''Małżeństwo i moralność'', w której opowiedział się za „wolną miłością” i swobodą seksualną.

Był socjalistą, a także agnostykiem (chociaż w celach pragmatycznych określał się ateistą) i otwarcie krytykował chrześcijaństwo np. w sławnym eseju ''Dlaczego nie jestem chrześcijaninem''. Za swój pacyfizm trafił do więzienia podczas I wojny światowej. Po wyrzuceniu go z Trinity College (Cambridge) wybuchła afera, co sprawiło, że został przywrócony, jednak później sam zrezygnował. Jego przyjęciu jako wykładowcy filozofii na City College of New York towarzyszyło medialne oburzenie, a nowojorski biskup Kościoła Episkopalnego wytoczył przeciwko niemu postępowanie sądowe, które skończyło się niekorzystnym dla Russella wyrokiem. Sędzia Sądu Najwyższego stanu Nowy Jork na podstawie napisanych przez Russella książek orzekł, iż jest on „moralnie niezdatny do nauczania filozofii”. Zareagował na to Albert Einstein, który w obronie Russella napisał „wspaniałe osobowości zawsze napotykały na brutalną opozycję miernych umysłów”. Pomimo tych skandali Russell w 1949 roku otrzymał brytyjski Order Zasługi, a w 1950 nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.

Laureat Medalu Sylvestera za rok 1934. Laureat Nagrody Kalinga od UNESCO. Źródło: Wikipedia